Wyposażenie pomiarowe w naszych obserwacjach
Dzięki uprzejmości Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w pracach pomiarowych związanych z obserwacjami zaćmień wykorzystujemy urządzenia standardowo użytkowane
w sieci obserwacyjno-pomiarowej IMGW na terenie Polski.
- temperatury i wilgotności względnej,
- promieniowania bezpośredniego na powierzchnię prostopadłą,
- promieniowania całkowitego,
- bilansu promieniowania.
Temperatura mierzona jest przez zamontowany w sondzie platynowy czujnik opornościowy – Pt 100 IEC 751 1/3 class B, pracujący w zakresach pomiarowych: od –40 do + 60 stopni Celsjusza.
Wilgotność względna rejestrowana jest przez czujnik pojemnościowy HUMICAP 180 w zakresie od 0.8 do 100%.
Czujniki umieszczone są na szczycie sondy i chronione filtrem membranowym.
Dane z termohigrometru odbierane są i zapisywane przez data-logger Vaisala QML-201A.
Pomiary aktynometryczne prowadzone są w oparciu o dwa urządzenia rejestrujące promieniowanie dochodzące ze Słońca do powierzchni Ziemi oraz jedno wyliczające wartość sumaryczną promieniowania słonecznego i ziemskiego (krótko i długofalowego) – tzw. bilans promieniowania (saldo radiacyjne). Wartość ta określa różnicę pomiędzy przychodem,
a rozchodem ciepła na drodze promieniowania.
Do pomiaru natężenia promieniowania przychodzącego bezpośrednio ze Słońca stosujemy pyrheliometr CH-1 (KIPP & ZONEN, Holandia), zamontowany na podstawie typu „sun tracker” – układu śledzącego ruch Słońca na sferze niebieskiej.
Pyrheliometr rejestruje promieniowanie bezpośrednie czyli to, które przechodzi przez ziemską atmosferę jako strumienie równoległe, nie podlegające rozproszeniu. Powierzchnia odbiorcza, a więc czujnik urządzenia musi być zatem stale zorientowany prostopadle do strumienia cząstek promieniowania.
Natężenie promieniowania bezpośredniego, które dociera do powierzchni Ziemi zależy od położenia geograficznego miejsca obserwacji, wysokości Słońca, stopnia zachmurzenia oraz właściwości rozpraszających słupa powietrza w obszarze prowadzonych obserwacji.
Energia promieniowania słonecznego przenikającego atmosferę ulega zmniejszeniu na skutek odbijania przez chmury, rozpraszania przez cząsteczki powietrza, krople wody oraz inne cząsteczki zawieszone w powietrzu.
Redukcja energii następuje także w wyniku pochłaniania przez ozon, parę wodną i dwutlenek węgla. Takie „przetworzone” promieniowanie słoneczne określa się mianem rozproszonego.
Promieniowanie rozproszone oraz bezpośrednie, mierzone łącznie, stanowi tzw. promieniowanie całkowite, które rejestrujemy przy pomocy pyranometru CM6b (KIPP & ZONEN, Holandia).
W toku prowadzonych pomiarów zajmujemy się również określeniem bilansu promieniowania, do wyznaczenia którego używany jest pyrradiometr CN1-R (MIDDLETON, Australia).
Składa się on dwóch czujników otoczonych kopułkami z folii polietylenowej. Oba czujniki ustawione są poziomo względem ziemi przy czym jeden z nich skierowany jest w stronę gruntu, a drugi ku niebu. Widma promieniowania Ziemi (długofalowe) i Słońca (krótkofalowe) praktycznie na siebie nie zachodzą, dzięki czemu można je analizować oddzielnie, a rozdział widm pozwala na wyznaczenie bilansu promieniowania.
Przyrządy aktynometryczne połączone są z rejestratorem EL-LAB DR-02.
Poniżej przedstawiamy wykorzystywaną przez nas aparaturę pomiarową.
